Nieuwegein, 9 mei 2016 - Op maandagavond 9 mei 2016 vond de Algemene Leden Vergadering (ALV) van NOC*NSF plaats. Tijdens deze vergadering is ingestemd met de exclusiviteitsgarantie van NOC*NSF en haar bonden met de Lotto/ Staatsloterij. De KNWU heeft deze avond te kennen gegeven omwille van de sport deze bepaling, opgenomen in de sportagenda 2017 en verder, niet te steunen. Onderstaand de reactie van de KNWU zoals deze door voorzitter Marcel Wintels op deze avond is gegeven.
Inbreng KNWU ALV NOC*NSF 9 mei 2016, Sportagenda 2017+ in relatie tot financiering sport
Heel Nederland heeft drie Girodagen weer volop genoten van de wielersport. De Koning benadrukte bij zijn bezoek fraai de verbindende kracht van zo’n sport- en wielerevenement.
Vanavond staat de sportagenda 2017+ op de agenda. Met bestedingsplan en richtlijnen. Jaarlijks voeren we meer discussie over minder geld. De financiën van NOC*NSF verslechteren, de Lottoresultaten dalen en sponsorinkomsten lopen terug. We zijn niet in staat geweest deze trend te keren, weten de kracht van sport niet goed te verzilveren. Onderling nemen tegenstellingen toe. Te lang was er hoop en verwachting op een betere Lottotoekomst. De Lotto bleek zelfstandig onvoldoende perspectief te hebben, waarna besloten is tot overdracht aan c.q. fusie met het overheidsbedrijf de Staatsloterij. NOC*NSF verwacht daardoor in 2016 al weer veel meer geld voor de sport. De KNWU hoopt dit van harte mee.
De afgelopen jaren is de wereld om ons heen snel veranderd. De wetgever stelt, als een van de laatste landen in Europa, mede door NOC*NSF gesteund, de markt open voor kansspelen op afstand. Dit biedt sport nieuwe kansen en vraagt heroriëntatie op de financiering van de sport. Het speelveld wordt geheel anders. De Lottodirecteur liet recent optekenen dat zijn lotenbedrijf ‘de oude wereld is’. Dat zij moeten overstappen naar de nieuwe wereld, die van sportsbetting, waar de Lotto (en nu quote ik hem weer) ‘straks als piepklein spelertje op de online markt moet concurreren met internationale miljardenbedrijven.’
Dat sportbestuurders zich moeten verdiepen in de kansspelmarkt, daar commissies en scenario’s op loslaten, econometristen en juristen druk mee zijn, en deze ALV straks besluiten neemt over ‘exclusiviteit’ terwijl niemand weet of we de sport daarmee uiteindelijk een dienst bewijzen, is zorgelijk.
Ooit is door NOC*NSF van VWS de rol overgenomen als financieel verdeelstation. De Lotto was ‘ons bedrijf’, waaruit we onze basisfinanciering krijgen. Zonder uitzondering, allemaal. Er zat een ‘exclusiviteitbepaling’ in de afspraken, maar zonder echte betekenis. De markt was immers gesloten, er was nauwelijks concurrentie. Onze grootste sportbond, de KNVB, had trouwens wel, náást de Lottofinanciering, een sponsorcontract met de (toen nog) grote concurrent van de Lotto, de Staatsloterij. Mogelijk ondanks dat beding. Dat beding heeft ons niet geholpen, gezien de sterke terugval in financiering. Andere Lottobeneficianten, zoals goede doelen, laten zich dit soort beperkingen niet opleggen en werken gewoon samen met concurrenten van de Lotto.
Nu de markt wél open gaat, wordt vanavond besloten dit exclusiviteitbeding door te trekken. Zelfs uit te breiden. Zonder daar goed en uitvoerig met elkaar over gesproken te hebben. Nu hebben slechts een paar bedrijven een kansspelvergunning, straks misschien wel meer dan 50 of 100. Stel je eens voor dat KPN of Ziggo een kansspelvergunning aanvragen. Gaat de Lotto/Staatsloterij dan bepalen dat deze nieuwe concurrenten in de weg staan aan Lottogeld voor het schaatsen of voetbal?
Wij gaan als sportcollectief een staatsbedrijf in een markt die geliberaliseerd wordt, een uitzonderlijke positie, een ‘kickstart, geven. Los van de wenselijkheid, effectiviteit en houdbaarheid daarvan, roept dit vragen op over de concurrentiekracht van dit nieuwe bedrijf. In de sport word je juist sterker door concurrenten, die ga je niet weghouden. Maar dat terzijde. De KNWU wil zich niet bezig moeten houden met de bedrijfsvoering, concurrentieanalyse of marktpositie van een staatsbedrijf. Het gaat om iets veel fundamentelers. Stelt u zich eens voor dat zich een groot bedrijf bij NOC*NSF meldt en 25 miljoen in de sport willen stoppen op voorwaarde dat alle 76 sportbonden dan geen afspraken meer maken met concurrenten van dat bedrijf. Willen we dat? Willen we het sportcollectief zo in sferen van exclusiviteit brengen? Wie weet welke voorwaarden straks in ruil voor geld nog meer aan de sport gesteld gaan worden.
Als Unibet de voorwaarde had gesteld dat we van de Lotto afscheid hadden moeten nemen, hadden we ze vriendelijk bedankt. Wielerliefhebbers die lottoformulieren invullen, aan de postcodeloterij meedoen, Staatsloten kopen of via Unibet online inzetten zijn ons allemaal even lief. We omarmen alle serieuze partners die de sport willen steunen. Wij sluiten niets en niemand uit.
Financiering van de Nederlandse sport is geen kwestie van óf/óf maar van én/én. Een sportkoepel die een bedrijf mede laat bepalen waar de basisfinanciering van de sport wel of niet naar toe mag, begeeft zich op een hellend vlak. Niet alleen omdat deskundigen van mening zijn dat dit niet mag c.q. niet houdbaar is. Maar bovenal, omdat kwestieus is dat een bedrijf uit concurrentieoverweging mee gaat bepalen welke bonden wel of geen geld krijgen. Dan zijn we als sport op de verkeerde weg. Als NOC*NSF haar oren laat hangen naar een bedrijf dat concurrenten wil weren, is dat niet de koepel waardoor de KNWU zich vertegenwoordigd wil zien.
Dit brengt mij bij het volgende: de KNWU pleit al lang voor een andere vorm van financiering. Door de sportfinanciering los te koppelen van het ingewikkelde fusiebedrijf Staatsloterij-Lotto. Het Lottoresultaat blijft dan bij de ministerie van Financiën. In ruil daarvoor kan VWS (nieuw) sportbudget toekennen van dezelfde omvang: € 50 miljoen voor de georganiseerde sport als bijdrage voor onze taak. Gewoon uit de algemene middelen in plaats van uit het resultaat van een staatsbedrijf. Financieel voor de overheid neutraal en veel logischer dan de afhankelijkheden waar we nu in zitten. Dan hoeft de sport ook geen oneigenlijke mederegisseur te zijn van de kansspelmarkt. Is elke partij welkom, veel zuiverder.
Alsdan kent de politiek/overheid, net als bij andere sectoren, zelf de middelen toe aan de sport. En maakt de politiek, democratie en samenleving, ook helder wat sport aan belastinggeld ’waard is’. Van basisinfrastructuur tot breedtesport en Olympische top tien ambities.
De georganiseerde sport kan zich niet permitteren partners van zich te vervreemden. Weg te houden. Hun marketingbudgetten en exposure vinden de weg naar de consument heus via shirtreclame van betaald voetbalclubs, tv-reclame of anderszins toch wel. Laten we niet de illusie hebben dat een ‘exclusiviteitsdeal’ met de Lotto die internationale miljardenbedrijven, waar de Lotto naar verwijst, uit de Nederlandse sport houden. Er staat geen internethek of mediahek om Nederland heen. Gelukkig maar.
De Lotto is een prachtige, jarenlange partner van de gehele sport. De KNWU blijft de Lotto en Staatsloterij ook ondersteunen en promoten. En vice versa. De Lotto sponsort zelfs een professionele eigen wielerploeg (Lotto-Jumbo), net als de Staatsloterij trouwens (Roompot-OranjePeloton). Door Lotto-afdrachten worden wielerdisciplines ondersteund die Olympisch kansvol zijn. En voor al die andere zaken als veiligheid, landelijke competities, talentontwikkeling, opleiden, aangepast sporten, dopingaanpak en kampioenschappen hebben we partners en sponsoren die de wielersport een warm hart toedragen. Dat maakt de wielersport tot zo’n grote volkssport: van en voor iedereen. Bij die waarde pas een sportcollectief van uitsluiten, exclusiviteit en financiële sancties niet.
Wij hebben geen enkele illusie dat er vanavond iets zal wijzigen in wat voor ligt. We hopen wel op herbezinning of dit de weg is die NOC*NSF wil gaan. Wij hopen dat de discussie over betere en andere vormen van sportfinanciering, met checks and balances, in alle openheid nog stevig en kritisch gevoerd gaat worden. Want als solidariteit vertaald wordt in sportbrede exclusiviteit zijn we op de verkeerde weg.
Wij initiëren graag die discussie met alle stakeholders in de sport. Met mensen van buiten onze eigen kring: vernieuwende denkers, bedrijfsleven en marketeers. Ook wel een mooie vraag aan de recent door de minister van VWS ingestelde Sportraad. Laten we daar ook de eerdere ideeën uit zowel de politiek als het advies in het rapport ‘Besturen als sport’ bij betrekken, om wellicht middels een Nederlandse Sportautoriteit of anderszins in de sport tot een betere balans te komen tussen alle stakeholders in de sport qua invloed, organisatie en geld.
Hoe het ook zij, de KNWU blijft zich de komende tijd stevig inzetten voor sportfinanciering die zich beter verdraagt met de snel veranderende tijden, open staat voor nieuwe kansen. Dank voor uw aandacht.