Mede trots zijn op baansuccessen

Marsha Tijssen heeft zelf geen grote wielerhistorie om over op te scheppen, maar maakte wel tal van sportieve hoogtepunten van Nederlandse wielersporters mee op wereldkampioenschappen, de Paralympische Spelen en Olympische Spelen. Als fysiotherapeute van onder meer de baanploeg hoorde ze bijvoorbeeld op het afgelopen wereldkampioenschap op de piste in Pruszków elke dag minimaal één keer het Wilhelmus spelen. "Je raakt er bijna aan gewend, maar het is écht heel bijzonder."

De 33-jarige Utrechtse heeft buiten de toernooien geen dagtaak aan het kneden van spieren en het verzorgen van de blessures van de Nederlandse baantoppers. "Ik ben fysiotherapeute en bewegingswetenschapper op Sport Medisch Centrum Papendal. In een reguliere week besteed ik acht uur aan topsport, maar ik behandel ook nog andere groepen en besteed ook tijd aan onderzoek. Als er toernooien zijn verandert dat in honderd procent tijd besteden aan de sporters. Maar dan komen er ook andere taken bij. Dan doe ik een deel van het masseren, wat ik normaal door de week niet doe, en heb ik de rol van verzorger. Ik ben er verantwoordelijk voor dat alle benodigde spullen mee zijn naar de baan en doe de boodschappen waar dat nodig is. Ben ik weer terug op Papendal, dan is die rol van masseur en soigneur er niet meer voor me en richt ik me weer op mijn kerntaken als fysiotherapeute en bewegingswetenschapper."

Trots

Tijssen begon in de wielersport met de wielertalenten die Peter Zijerveld onder zijn hoede had en is nu, behalve voor de baantalenten, ook voor de voltallige sprintselectie aanwezig. "Het is heel bijzonder om zo’n groep te zien groeien. En hoewel jouw rol beperkt is, voel je jezelf ook trots als je de sporters ziet oogsten op een groot toernooi. Ook voor mij is het aanwezig zijn op de Olympische Spelen een hoogtepunt in mijn loopbaan. Ik krijg er niet dezelfde roem voor, nee, maar ik heb natuurlijk ook niet dezelfde druk om te moeten presteren als die sporters. Ik vind het mooi om van die sporters toch altijd weer een bedankje te krijgen als er successen gevierd zijn, zo voel je jezelf heel betrokken en wordt je aandeel toch gewaardeerd."

"Het is heel bijzonder om zo’n groep te zien groeien."

Marsha Tijssen

Genieten

Zelf was ze een recreatief volleybalster, die pas door het werk op Papendal in aanraking kwam met de wielersport. En wielrennen op de baan kende ze eigenlijk nauwelijks. "Ze moesten me alles uitleggen in het begin", lacht ze. "Maar ik heb het wel snel onder de knie gekregen. Het voordeel van baanwielrennen is dat je alles van begin tot eind kan volgen. Spectaculaire onderdelen als de keirin, de sprint en de teamsprint zijn mooi om te zien, maar ik geniet er ook altijd van hoe Kirsten Wild zich staande houdt in het omniumtoernooi.

Tijdsonderdelen als de individuele achtervolging en de ploegenachtervolging zijn wat minder spectaculair, maar zo snel je daar als Nederland een medaillekans hebt, volg je dat ook weer met veel meer betrokkenheid. Ik kwam in 2011 bij de groep en toen waren er grote ambities. Het is mooi om van zo nabij mee te hebben mogen maken hoe het Nederlandse baanwielrennen zich ontwikkeld heeft. De afgelopen twee wereldkampioenschappen waren ongelofelijk succesvol. Het Wilhelmus hoorde je dagelijks spelen. Je raakt er bijna aan gewend, maar het is écht heel bijzonder."

Verschillen in blessures

Tijssen werkt zowel met mannen als vrouwen in de wielersport. Ze vindt het met de verschillen wel meevallen. "Voor iedereen geldt dat de spanning oploopt al naar gelang de wedstrijden dichterbij komen. Het is dan eigenlijk meer het verschil per individu dat optreedt, de wijze hoe iedereen daar mee omgaat. Je kunt wel constateren dat met name de mannelijke sprinters dan wat luidruchtiger worden. Daar moet je als begeleiders dan ook weer op in kunnen spelen. Je ziet wel dat op het gebied van blessures verschillen optreden. Bij mannen gaat het wat vaker om een rugblessure, door de zware belasting van de spieren daar. Bij de vrouwen ligt het accent bij de klachten toch meer op het bekken, de heupen en de knie. Daar kun je bij de behandeling en bij de training specifiek op inspelen.

Ik denk dat het in het algemeen wel goed is dat er zowel mannen als vrouwen deel uitmaken van de begeleidingsstaf, zodat er ook een keuze is door wie je behandeld wilt worden. Soms komen sporters met specifieke klachten eerder bij iemand van hetzelfde geslacht. Bij andere landen is die keuze er niet altijd. Je kunt stellen dat er een stuk minder vrouwen actief zijn in de mondiale baanwielersport. Dat geldt zeker op het gebied van coaches en mechaniekers, een enkele andere vrouw zie ik wel in de rol van verzorger of masseur. Hoe dat komt? Dat is voor mij ook wel wat gissen. Maar de sportwereld kan hard zijn, je moet je mannetje kunnen staan in een wereld waar prestaties soms voorgaan op sociaal wenselijk gedrag, maar het kan ook een praktische reden hebben dat er minder vrouwen zijn. Veel vrouwen vallen af na het stichten van het gezin, schrikken dan terug voor het reizen. Je wordt immers in principe wel verwacht bij alle wereldbekers en toernooien.

"Soms komen sporters met specifieke klachten eerder bij iemand van hetzelfde geslacht."

Marsha Tijssen

Vrouwenparticipatie

In Nederland zie ik dat de vrouwenparticipatie vrij goed is. Bij een overleg onder fysiotherapeuten in de sport zie ik toch wel veertig procent vrouwen. Dat is natuurlijk een mooi percentage. Het zou mooi zijn als ik het aandeel vrouwen ook op de baantoernooi zie groeien in tal van functies.” Voor zichzelf zijn er ook ambities. “Het meemaken van grote toernooien met de sporters vind ik mooi, maar ik ben in mijn eigen vakgebied ook gepromoveerd op een specifiek soort heupprobleem. Het is een mooie ambitie om ook de algehele patiëntenzorg mee te mogen verbeteren."