Flip Kos (66) mag zich met recht ‘uitvinder van de strandrace’ noemen. Met Hoek van Holland – Den Helder zette hij al in 1993 een evenement op de kalender dat nog altijd tot de verbeelding spreekt. Een prestatie waar andere organisatoren iets van kunnen opsteken. “Ons laagdrempelige karakter heeft altijd goed gewerkt.”
Wie in 1993 tegen Flip Kos had gezegd dat er in 2016 een Nederlands- en Europees kampioenschap Strandrace zou worden georganiseerd, had hij voor gek verklaard. Een beetje prettig gestoord moet hij zelf ook zijn geweest toen hij zijn plan, mountainbiken van Hoek van Holland naar Den Helder, in de groep gooide. “Dat gebeurde op de verjaardag van mijn vrouw”, herinnert de 66-jarige Kos zich nog goed. ,,Iemand kwam met het idee om als familie aan de wandelzesdaagse over het strand van Hoek van Holland naar Den Helder deel te nemen. Omdat ik toen nog een fervent fietser was, wilde ik proberen dezelfde tocht te fietsen. Niemand wist of je überhaupt over het strand kon fietsen. Nadat ik het had geprobeerd, besloot ik er meteen een wedstrijd van te maken.”
Promotie
Zo simpel als het klinkt, was het in de praktijk niet. ,,Getij, wind, kwaliteit van het strand… Ik wist er niets vanaf”, grijnst Kos, die zich wel direct een rasondernemer toonde. Om deelnemers naar zijn strandrace te lokken zocht hij de publiciteit op. Er kwamen advertenties in diverse magazines en zelfs een stand op de Fietsbeurs in de Amsterdamse RAI. Op de wedstrijddag meldden 87 deelnemers zich bij de start in Hoek van Holland met de meest uiteenlopende fietsen. ,,Strandfietsen zoals je die nu ziet bestonden nog niet. Er waren crossfietsen, gewone racefietsen, mountainbikes met grove noppen… Het was een beetje experimenteren.”
Over het mogelijke wedstrijdverloop tastte Kos nog volledig in het duister. ,,Ik had geen idee hoe lang ze erover zouden doen. Ook dacht ik dat de groep tot en met Scheveningen wel bij elkaar zou blijven, maar niets bleek minder waar. Net als nu gingen de snelle jongens er knetterhard vandoor met daarachter een lang lint. Pas in Den Helder vond ik iedereen weer terug.”
Topless
Door de planning van de wedstrijd, een zomerse 9 juni, trokken de deelnemers veel bekijks. En ook de renners zelf keken hun ogen uit. “Omdat het mooi weer was, troffen we op verschillende plaatsen groepen badgasten op het strand. Achteraf hoorde ik van de jongens dat ze dat niet zo erg vonden. De meisjes lagen toen namelijk nog topless op het strand.”
In een tijd zonder mobiele telefoon en internet kon Kos als organisator lastig het overzicht bewaren. De Noord-Hollander had vaak geen idee of iedereen nog wel in koers was. ,,Ik ging de strandopgangen bij langs om naar achterblijvers te zoeken, maar eigenlijk was het ieder voor zich die dag.” Hoewel de vloedlijn aangehouden moest worden, was dat door hoogwater niet overal mogelijk. Bij Egmond doken de renners dan maar de duinen in om bij Schoorl het strand weer op te zoeken. In IJmuiden had Kos een overgang per pont geregeld. ,,Een hele toestand”, noemt hij dat achteraf. ,,Ik had verwacht dat iedereen daar ongeveer tegelijk aan zou komen, maar dat was dus totaal niet het geval. Gelukkig kwamen alle renners uiteindelijk aan de overkant.”
Vergunningen
Na zes en een half uur fietsen bereikte Benthe de Goede uit Warmenhuizen als eerste de finish in Den Helder. Het enthousiasme onder de moegestreden deelnemers was zo groot dat de wedstrijd wel een vervolg móest krijgen. Of de topless vrouwen geklaagd hebben is niet bekend, maar de wedstrijd moest op last van de lokale overheden voortaan buiten het strandseizoen verreden worden, dus na 1 oktober. Bovendien moest Kos in alle gemeentes tussen start en finish vergunningen aanvragen. Een hels karwei. ,,In de beginjaren waren het er nog 24, maar door alle herindelingen zijn het er nu nog 19. Ze worden wel steeds moeilijker. Je hebt te maken met grote aantallen rijders en eigenwijze strandbezoekers. Dat geeft hier en daar wat strubbelingen. Van de gemeente moeten we daarom bij alle strandopgangen bordjes plaatsen dat er een mountainbikewedstrijd is.”
Ontwikkeling
Drie jaar na de eerste strandrace zag Kos al kansen voor een nieuwe wedstrijd: Den Helder – Petten (Dijk tot Dijk race). Dat ‘zijn’ discipline zou uitgroeien tot een officiële sport met een eigen competitie en een nationaal- en Europees kampioenschap, had Kos nooit durven dromen. ,,Dat het zo’n vlucht zou nemen, had ik nooit verwacht.” Een verklaring heeft hij wel. ,,Strandracen heeft iets romantisch, terwijl het toch werk is voor echte mannen en vrouwen. Iets voor de sterke benen. Het is een unieke discipline want je bent grotendeels op jezelf aangewezen. Hoek van Holland – Den Helder is met zijn 135 kilometer natuurlijk helemaal speciaal.”
De laatste jaren blijft de sport zich ontwikkelen. Zo bogen fabrikanten zich over strandracefietsen en maken renners gebruik van speciale banden. In 2014 volgde voor Kos een nieuwe mijlpaal met de organisatie van het eerste officiële Nederlands kampioenschap Strandrace.
Succesfactoren
Dat zijn wedstrijd al sinds 1993 op de kalender pronkt, heeft volgens Noord-Hollander te maken met het laagdrempelige karakter van de strandrace. ,,We hebben een evenement met weinig regeltjes. Dat trekt veel mensen aan. Je kunt individueel meedoen of als ploeg en uiteindelijk wint altijd de sterkste. Inmiddels heb je natuurlijk verschillende wedstrijdklassen, maar in de beginjaren kon iedereen proberen Olympisch kampioen Bart Brentjens te verslaan. Dat maakte het extra leuk.”
Hoewel Flip Kos het organisatiestokje heeft overgedragen aan zoon Mark, bruist hij nog altijd van de ideeën. Zo is hij ervan overtuigd dat strandcriteriums een goede manier zijn om meer publiek en media naar de strandraces te lokken. Uiteraard had Kos ook met deze wedstrijdvorm ooit een primeur. ,,In 2002 hebben we voor het eerst een Beachcriterium georganiseerd, met Bart Brentjens als winnaar. Door kortere omlopen op het strand is de wedstrijd beter te volgen voor de toeschouwers en je kunt het spannend in beeld brengen. Zorg ervoor dat je bekende profs laat deelnemen. Dan zal de belangstelling toenemen en de sport nog professioneler worden.”
Tips & Tricks
- Organiseren kun je leren. Doe je voordeel met deze tips van Flip Kos:
Houd het laagdrempelig. ,,Door te veel regels en te hoge inschrijfkosten haken deelnemers bij voorbaat af. Met inmiddels wel zo´n 25 strandraces hebben renners inmiddels voldoende alternatieven.” - Denk aan veiligheid. ,,Maak duidelijke afspraken met gemeentes en andere betrokken partijen en houd je daar goed aan. De risico’s tijdens een wielerwedstrijd zijn groot, ook op het strand. Let daarnaast goed op de voorwaarden in de verleende vergunningen. Organisatoren moeten namelijk aan steeds meer eisen voldoen, dus zorg ervoor dat je niet voor verrassingen komt te staan.”
- Promoot je wedstrijd ,,Breng je evenement uitgebreid onder de aandacht. Als je iets unieks kunt bieden, zoals wij destijds met de eerste strandrace, helpt dat natuurlijk enorm.”
